Το φαινόμενο Trolling

Τι σημαίνει troll

Όσοι έχουν συμμετάσχει σε διαδικτυακές συνομιλίες είναι πολύ πιθανό να έχουν πέσει πάνω σε ένα τρολ που έχει στην κυριολεξία εκτροχιάσει τη συζήτηση.

Στη γλώσσα του διαδικτύου η λέξη τρολ (troll) ή καλύτερα internet troll, χρησιμοποιείται για ένα πρόσωπο που έχει στόχο να σπείρει τη διχόνοια σε μια ομάδα ή κοινότητα (πχ σε ένα forum ή σε ένα chat room ή blog) δημοσιεύοντας καυστικά, εμπρηστικά ή εκτός θέματος σχόλια.

 

Η πράξη αυτή γίνεται εσκεμμένα με πρόθεση να προκαλέσει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις στα μέλη μιας ομάδας εισχωρώντας στη κουβέντα τους. Με αυτόν τον τρόπο διαταράσσει την κανονική ροή της συζήτησης, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο, απλά και μόνο για τη δική του διασκέδαση.

Φυσικά το τρολάρισμα μπορεί να γίνει και για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, όπως για παράδειγμα για να αποτραπεί μια συζήτηση που το τρολ για δικούς του λόγους δεν επιθυμεί να γίνει. Σε γενικές γραμμές τα άτομα αυτά δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, αν και κάποιες φορές απειλούν άλλους χρήστες, είναι ωστόσο πολύ ενοχλητικά.

Η έννοια της λέξης τρολ και των παραγώγων της, μπορεί να σχετίζεται κατά κύριο λόγο με το internet, ωστόσο όμως χρησιμοποιείται και αλλού. Για παράδειγμα σε μια συζήτηση μεταξύ φίλων, όταν υπάρχει κάποιος που διαταράσσει την ροή της κουβέντας για να αποσπάσει την προσοχή των άλλων με σχόλια εκτός θέματος λέμε ότι αυτός τρολάρει.

Ετυμολογία

Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η λέξη troll προέκυψε από την ομόηχη αγγλική λέξη trawl που σημαίνει τράτα η οποία είναι ένα είδος αλιευτικού διχτυού.

Κι αυτό γιατί το τρολάρισμα βασίζεται εκεί ακριβώς. Το τρολ ρίχνει τα δίχτυα του και τα υποψήφια θύματα "τσιμπάνε" και αντιδρούν δίνοντας του συνεχώς "τροφή" για να συνεχίσει.

Από εκεί βγήκε και η έκφραση "μην δίνετε τροφή στα τρολ", δηλαδή μην ασχολείστε μαζί τους.

Ποιοί τρολάρουν;

Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έρευνα του Πανεπιστήμιου της Μανιτόμπα του Καναδά, η οποία επιχείρησε να μελετήσει την προσωπικότητα των τρολ. Οι συγγραφείς της μελέτης διαπίστωσαν συσχέτιση μεταξύ του σαδισμού και του trolling και ότι οι σαδιστές γίνονται τρολ επειδή από αυτό αντλούν ευχαρίστηση. «Τρολ και σαδιστές αισθάνονται μια σαδιστική ικανοποίηση όταν οι άλλοι δυσφορούν. Οι σαδιστές θέλουν απλώς να διασκεδάσουν… και το ίντερνετ είναι η παιδική τους χαρά!», έγραφαν οι ερευνητές.

Σύμφωνα με την έρευνα τα βασικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας των troll είναι:

• Μακιαβελισμός, προθυμία να χειραγωγήσουν και να εξαπατήσουν τους άλλους
• Ναρκισσισμός, εγωισμός και αυτο-εμμονή
• Ψυχοπάθεια, έλλειψη τύψεων και ενσυναίσθηση
• Σαδισμός, ευχαρίστηση στον πόνο των άλλων

Ωστόσο τρολ μπορεί να γίνει:

• ο καθένας από εμάς σε στιγμές ανωριμότητας

• κοινοί φαρσέρ

• ψυχολογικά διαταραγμένα άτομα

• επαγγελματίες τρολς

Επάγγελμα... τρολ

Τα τρολ ζουν πλέον ανάμεσά μας και μάλιστα «ταΐζονται» ακόμη και από κυβερνήσεις. Υπάρχουν κατηγορίες κατά της Ρωσίας ότι συντηρεί ένα διαδικτυακό «στρατό» από τρολ για να ποστάρει στο διαδίκτυο σχόλιο υπέρ του Κρεμλίνου.

Η χειραγώγηση του ίντερνετ ως εργαλείο πολιτικής δεν αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο της Μόσχας. Σε απάντηση στη ρωσική προπαγάνδα, η Ουκρανία απέκτησε τον Δεκέμβριο του 2014 το υπουργείο Πληροφόρησης, αποκαλούμενο και «υπουργείο Αλήθειας», παραπέμποντας στο αριστούργημα του Τζορτζ Όργουελ «1984». Λίγους μήνες αργότερα, στήθηκε και ο απαραίτητος «στρατός πληροφόρησης», που κλήθηκε να πολεμήσει στο πιο σημαντικό μέτωπο του πολέμου, εκείνο της ενημέρωσης. Σύμφωνα με το ΒBC, βασικός σκοπός του αποκαλούμενου και i-Army ήταν να δημιουργήσει λογαριασμούς στα social media και να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερους «φίλους» που θα ποστάρουν ως κάτοικοι της ανατολικής Ουκρανίας.

Αντιμετώπιση troll

Ένα ιδιαίτερα επίμονο και ενοχλητικό τρολ μπορεί να αποτρέψει άλλους χρήστες από το να συμμετάσχουν σ’ έναν κοινό διάλογο, ενώ μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τη διάλυση μιας διαδικτυακής κοινότητας. Αν ένα τρολ αγνοηθεί από την υπόλοιπη κοινότητα (πρόκειται συνήθως για το πιο αποτελεσματικό μέτρο), συνήθως αρχίζει να παράγει όλο και πιο ενοχλητικά και προσβλητικά μηνύματα με μόνο στόχο να προκαλέσει αντίδραση. Αν αυτή δεν έρθει, τότε το τρολ συνήθως εγκαταλείπει την κοινότητα.

Αγνοήστε το λοιπόν ή απαντήστε με επιχειρήματα χωρίς θυμό (τρέφονται από αυτόν) και αναφέρετέ το στον διαχειριστή. Η συμμετοχή ή απάντηση σε συζήτηση που συμμετέχει το τρολ, σατιρικά περιγράφεται ως “τάισμα” του τρολ, γι’ αυτό και υπάρχει η συνήθης παραίνεση «μην ταΐζετε τα τρολ» (Αγγλ. “Don’t feed the trolls”)  ώστε να μην προκληθούν αντιδράσεις που θα ικανοποιήσουν το τρολ, ή περαιτέρω δυσάρεστες τροπές.

Πριν λοιπόν απαντήσετε σε ένα φορουμ αναρωτηθείτε:

* Εχουν ήδη δοθεί απαντήσεις από άλλους;

* Πρόκειται η απάντησή μου να προσθέσει κάποια πληροφορία που οι υπόλοιποι πιθανώς να μη γνωρίζουν ήδη;

* Πρόκειται να λυθεί το θέμα, ή η συζήτηση φαίνεται πως θα καταλήξει σε ανταλλαγή κατηγοριών, ή ακόμα και ύβρεων;

* Μήπως θα πρέπει να στείλω pm για να απαντήσω, αντί να δημοσιεύσω την απάντησή μου και να τη δουν όλοι;

* Θα μετανιώσω αργότερα για το περιεχόμενο αυτών που δημοσιεύω;

Εκτός από την αδιαφορία, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν χρήσιμα τεχνικά μέσα για την καταπολέμηση ενός χρήστη – τρολ, όπως:

• η άμεση αφαίρεση των μηνυμάτων του,
  
• η τεχνική με κατάλληλα φίλτρα προστασίας ώστε αυτά να καθίστανται αυτομάτως αόρατα,
  
• ή η φραγή του αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα ώστε να μην έχει τη δυνατότητα να γράψει απολύτως τίποτα. 

Σε chat rooms οι διαχειριστές (“operators” ή “moderators”) έχουν τη δυνατότητα να απομακρύνουν το τρολ από ένα “δωμάτιο” συζήτησης (kick) ή και να του απαγορεύσουν την επανείσοδο (ban). Δραστικότερη είναι η μέθοδος κατά την οποία το τρολ τίθεται αμέσως εκτός chat room με την απλή είσοδό του σε αυτό με συγκεκριμένο ψευδώνυμο ή από συγκεκριμένη IP (akick).