Ανωνυμία και ιδιωτικότητα. Δύο διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος

Ιδιωτικότητα vs Ανωνυμία

Υπάρχει η λανθασμένη κατά πολλούς, αντίληψη ότι οι έννοιες ανωνυμία και ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο είναι ταυτόσημες και προφανώς η μια υπονοεί την ύπαρξη της άλλης και αντιστρόφως. Το πρόβλημα εντοπίζεται ότι οι δύο αυτές έννοιες μοιράζονται κάποια κοινά και θεμελιώδη χαρακτηριστικά σε βαθμό που η παρανόηση να γίνεται εύκολα, όμως οι σημαντικές τους διαφορές είναι αυτές που τις διαχωρίζουν και στην ουσία τις ξεχωρίζουν μεταξύ τους.

Τι είναι η ιδιωτικότητα

Στην προηγούμενη ενότητα έχουμε εξηγήσει επαρκώς τον όρο ιδιωτικότητα, αλλά ας δώσουμε ένα απλό παράδειγμα για κάνετε την συσχέτιση με την ανωνυμία:

Είστε στο σπίτι σας. Με κλειστά παράθυρα και κλειστές κουρτίνες. Είναι λογικό ότι μέσα σε αυτό μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε χωρίς αυτό να είναι γνωστό στους γύρω σας. Όμως δεν είστε ανώνυμος!!!

Οι γείτονες είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι μένετε στο σπίτι, ότι είστε στο σπίτι ή αν έχετε φύγει. Μπορείτε κατά την παραμονή σας στο σπίτι μπορεί να έχετε ανοιχτά φώτα και ανοιχτές/κλειστές κουρτίνες, ενημερώνοντας σε ένα βαθμό για τη δραστηριότητα σας/παρουσία σας στο σπίτι. Αυτά είναι τα επίπεδα ιδιωτικότητας τα οποία όμως σε καμιά περίπτωση δε σας καθιστούν ανώνυμους. Γιατί γνωρίζουν ότι αυτό το σπίτι είναι δικό σας και προφανώς αν συμβαίνει κάτι μέσα στο σπίτι συμβαίνει από εσάς, το οποίο δεν είναι όμως σε θέση να γνωρίζουν τι ακριβώς είναι αυτό που γίνεται (μερικώς η ολικώς).

Μεταπηδώντας στο διαδίκτυο, η ιδιωτικότητα μας διασφαλίζεται με την έννοια ότι υπάρχει γνώση σε άλλους το που είμαστε αλλά όχι το τι κάνουμε εκεί που βρισκόμαστε. Αν φυσικά postάρει κάποιος το σαλόνι του σπιτιού του στα social media ή κοινοποιεί την τοποθεσία του, προφανώς και καταπατά οικειοθελώς την ιδιωτικότητά του.

Όμως, αν για παράδειγμα μπείτε σε ένα site το οποίο φέρει το σήμα HTTPS η google ΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι επισκεφτήκατε τη σελίδα και μπήκατε σε αυτή. ΔΕ ΓΝΩΡΙΖΕΙ όμως τι κάνετε μέσα σε αυτό. Έχουμε δηλαδή, ιδιωτικότητα ως προς το κομμάτι της παραμονής μας στο site αλλά οι γείτονες (google, ISP, NSA) γνωρίζουν ότι είμαστε σε αυτό.

Τι είναι η ανωνυμία;

Όμως αν κάποιος εκεί μας δει, θα γνωρίζει ότι σε αυτό το ερημικό σπίτι βρίσκεται κάποιος. Αλλά αυτός ο κάποιος δεν γνωρίζει ποιος είναι. Αυτός ο κάποιος (εμείς δηλαδή) είναι ανώνυμος. Δηλαδή οι ενέργειές μας σε αυτό το ερημικό σπίτι δεν μπορούν να συσχετιστούν με εμάς που είναι γνωστό που μένουμε και μπορεί να επιβεβαιωθεί από τους γείτονές μας.

Δηλαδή μπορούμε να έχουμε ιδιωτικότητα χωρίς ανωνυμία αλλά και ανωνυμία χωρίς ιδιωτικότητα.

Οι κατηγορίες της ιδιωτικότητας και της ανωνυμίας είναι διακριτές αλλά τα κοινά τους σημεία οδηγούν στην παρανόηση ότι αυτές είναι ταυτόσημες

Μπορεί να υπάρχει ουσιαστική ανωνυμία στο Διαδίκτυο;

Ως ανώνυμη μπορεί να οριστεί κάθε επικοινωνία που δεν κομίζει κανένα στοιχείο για την ταυτότητα του ενεργούντος αυτή. Αντιθέτως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ανώνυμη η επικοινωνία εκείνη που μπορεί ν’ αποδοθεί σε κάποιο πρόσωπο βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της ή εξαιτίας πληροφοριών, που συμπεριλαμβάνονται σε αυτή.

Σίγουρα μπορεί κάποιος να γράψει, δημοσιεύσει οτιδήποτε, χωρίς να χρειάζεται ν' αναφέρει το πραγματικό του όνομα. Μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ψευδώνυμο η ούτε και αυτό. Αυτό αναμφίβολα είναι Ανωνυμία, καθώς οι υπόλοιποι δεν γνωριζουν ποιος βρίσκεται πίσω από το άρθρο/δημοσίευση.

Η περιρρέουσα αίσθηση ανωνυμίας κατά την περιήγηση στον παγκόσμιο ιστό έχει καταστήσει διάσημη τη φράση:

“Οn the internet nobody knows you are a dog”

Στην πραγματικότητα όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο.  Αν λάβουμε υπόψη, τον τρόπο σύνδεσης μας στο διαδίκτυο, μέσω ενός παρόχου, router, IP, είναι σαφές πως η ίδια η τεχνολογία, δίνει τη δυνατότητα ταυτοποίησης του συγγραφέα με το όνομα που είναι καταγεγραμμένος στα μητρώα του κράτους που είναι πολίτης.

Και για να το εξηγήσουμε καλύτερα αυτό, ώστε να γίνει αντιληπτό, καθώς εδώ θα δείτε πόσο οξύμωρο είναι το πράγμα, καθώς υπάρχει "φορέας" που ελέγχει το διαδίκτυο:

• Κάθε υπολογιστής που συνδέεται στο διαδίκτυο λαμβάνει από τον πάροχο μια μοναδική διεύθυνση ΙΡ η οποία είναι χαρτογραφημένη εν τη γεννέσει της και ταυτισμένη με τον τηλεφωνικό αριθμό που αντιστοιχεί στην τηλεφωνική γραμμή από όπου γίνεται η σύνδεση (όπου ο κάτοχος έχει δώσει πλήρη στοιχεία ταυτότητας, ΑΦΜ, κλπ).
• Οι εξυπηρετητές του παρόχου διατηρούν αρχεία καταγραφής (log files) των συσχετισμένων διευθύνσεων IP καθώς και τη διάρκεια της διεπαφής.  Συνεπώς είναι ζήτημα δευτερολέπτων για τον πάροχο να δει ποια ΙΡ χρήστη επισκέφθηκε την τάδε διεύθυνση ΙΡ που αντιστοιχεί σε μια ιστοσελίδα.
• Κάθε κάρτα δικτύου, ενσύρματη ή ασύρματη, έχει ταυτότητα που τη καθιστά μοναδική.  Η ταυτότητα αυτή είναι ένας μοναδικός αριθμός MAC Address που είναι ενσωματωμένος στα κυκλώματά της. Επομένως τόσο ο πάροχος όσο και ο παγκόσμιος ελεγκτής πέρα από τις διευθύνσεις ΙΡ καταγράφουν και τις MAC Addresses. Ακόμη και αν χρησιμοποιούμε φορητό υπολογιστή και επισκεπτόμαστε μια ιστοσελίδα κάθε ημέρα και από διαφορετική γεωγραφική περιοχή, ο φορητός υπολογιστής (η Tablet και smart-phone) θα είναι τσεκαρισμένος και ταυτισμένος με την επίσκεψη.

Επομένως κάθε φορά που γράφουμε κάτι σε κάποια ιστοσελίδα (blog, social, κλπ) από το σπίτι η το γραφείο μας ταυτόχρονα γίνεται και η καταγραφή της διαδικτυακής επικοινωνίας μας.