Οδηγίες για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Απαραίτητος εξοπλισμός

Θα χρειαστείτε απαραίτητα έναν υπολογιστή με εγκατεστημένο ένα σύγχρονο λειτουργικό σύστημα και την απαραίτητη μνήμη RAM και φυσικά μια σύνδεση στο διαδίκτυο.

• Σταθερός ή φορητός υπολογιστής με λειτουργικό Windows 7, 8 ή 10, Mac ή Linux. Αν έχετε windows XP είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσετε προβλήματα. Η μνήμη RAM θα πρέπει, στη χειρότερη περίπτωση, να είναι τουλάχιστον 2 GB. Ιδανικά θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 4 GB.
• Tablet. Για να είναι πρακτική η χρήση tablet, θα πρέπει να έχει σχετικά μεγάλη οθόνη (10 inches) και τον απαραίτητο χώρο αποθήκευσης για την εγκατάσταση των εφαρμογών. Η χρήση tablet απαιτεί καλή εξοικείωση με τις τεχνολογίες γενικά και δε προτείνεται για τους αρχάριους.

Εξοπλισμός ήχου και εικόνας

Ανάλογα με το είδος συσκευής που χρησιμοποιείτε και τις απαιτήσεις σε ποιότητα, θα χρειαστείτε έναν συνδυασμό μικροφώνου, ηχείων και κάμερας.

Μικρόφωνο και ηχεία

Αν έχετε φορητό ή tablet, αυτά είναι συνήθως ενσωματωμένα στη συσκευή. Προσέξτε όμως ότι συνήθως το μικρόφωνο σε αυτές τις συσκευές είναι κακής ποιότητας, με αποτέλεσμα να μην σας ακούν καλά κατά τη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης. Προτείνουμε να προμηθευτείτε μια συσκευή τύπου multimedia headset, δηλαδή ακουστικά με ενσωματωμένο μικρόφωνο, με ενσύρματη σύνδεση USB ή ασύρματη με bluetooth. Με τη συσκευή αυτή:

• θα έχετε καλύτερη ποιότητα στο μικρόφωνο.
• δε θα έχετε προβλήματα μικροφωνισμού που συμβαίνει λόγω της επιστροφής του ήχου από τα ηχεία στο μικρόφωνο.
• θα απομονωθείτε ηχητικά και από το περιβάλλον του σπιτιού σας.

Κάμερα

Η κάμερα δεν είναι εντελώς απαραίτητη, γιατί σε μια τηλεδιάσκεψη συνήθως χρησιμοποιούμε κυρίως τη φωνή και το διαμοιρασμό οθόνης ή αρχείου. Καλό θα είναι όμως να έχετε μια κάμερα τύπου web camera με σύνδεση USB. Προσέξτε μόνο να διαθέτει μηχανισμό στήριξης, ώστε να τοποθετείται εύκολα στο πάνω μέρος της οθόνης για καλύτερη γωνία λήψης (από πάνω προς τα κάτω ή ευθεία, αποφύγετε τη γωνία από κάτω). Η ανάλυση της κάμερας δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί συνήθως οι εφαρμογές τηλεδιάσκεψης δε μπορούν να αντέξουν το "βάρος" ενός βίντεο υψηλής ανάλυσης.

Γραφίδα σχεδίασης (Digitizer) (Προαιρετικά)

Οι εφαρμογές τηλεδιάσκεψης διαθέτουν συνήθως εργαλείο ασπροπίνακα, όπου μπορείτε να σχεδιάζετε ζωντανά καθώς κάνετε το μάθημα. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε και κάποιες από τις ειδικές εφαρμογές ασπροπίνακα ή οποιαδήποτε εφαρμογή σχεδίασης σε συνδυασμό με τον διαμοιρασμό οθόνης και να κάνετε το μάθημα έτσι πιο ενδιαφέρον. Το πρόβλημα είναι ότι η σχεδίαση με το ποντίκι δεν είναι πρακτική γενικά και το αποτέλεσμα είναι συνήθως άσχημο. Με τη γραφίδα σχεδίασης (digitizer) θα μπορείτε με ένα ειδικό στυλό (stylus) να σχεδιάζετε πάνω σε μια ειδική επιφάνεια στο γραφείο σας. Η συσκευή αυτή είναι σχετικά ακριβή (τουλάχιστον 40 Ευρώ) αλλά θα σας διευκολύνει αρκετά. Το πιο βασικό χαρακτηριστικό στις συσκευές αυτές είναι το μέγεθος της επιφάνειας σχεδίασης. Γενικά, όσο πιο μεγάλη τόσο πιο εύκολη είναι η σχεδίαση. Θα μπορείτε επίσης όλες τις σημειώσεις και τα σχέδια να τα αποθηκεύετε και να τα διαμοιράζετε στους μαθητές. Αν έχετε tablet, χρειάζεστε μόνο το ειδικό στυλό (stylus) το οποίο είναι αρκετά φθηνό (2-10 Ευρώ).

Προετοιμαστείτε

Πριν ξεκινήσετε μια σύγχρονη διδασκαλία προετοιμάστε το ψηφιακό υλικό. 

Συγκεντρώστε όλα τα αρχεία και τα ηλεκτρονικά βιβλία σε έναν φάκελο στη συσκευή σας, ώστε να τα έχετε γρήγορα προσβάσιμα. 

Αν πρόκειται να προβάλετε ιστοσελίδες και εφαρμογές ιστού, να τις έχετε από πριν ανοιχτές σε ξεχωριστές καρτέλες. 

Όλο το ψηφιακό υλικό που χρησιμοποιείτε στο μάθημα είναι συνήθως προσβάσιμο από τους μαθητές με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

• στην πλατφόρμα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης που χρησιμοποιείτε.
• σε ένα blog/ιστότοπο του μαθήματος (Blog στο ΠΣΔ, Ιστότοποι στο ΠΣΔ)
  
• σε έναν φάκελο στο σύννεφο (Google Drive, Dropbox)

Σύγχρονη διδασκαλία

Ως σύγχρονη διδασκαλία νοείται η απευθείας διδασκαλία και μετάδοση μαθήματος σε πραγματικό χρόνο από εκπαιδευτικό, μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, σε μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που παρακολουθούν ζωντανά μέσω υπολογιστή. 

Με απλά λόγια μια εφαρμογή τηλεδιάσκεψης που να έχει όμως και λειτουργίες κατάλληλες για την εκπαίδευση όπως έλεγχο μικροφώνου των μαθητών, προβολή αρχείων και παρουσιάσεων, ψηφιακός ασπροπίνακας κ.α.

Συμβουλές για τη τηλεδιάσκεψη

1. Αν είναι δυνατόν βρείτε ένα ήσυχο δωμάτιο στο σπίτι ή στο γραφείο σας για να κάνετε τη τηλεδιάσκεψη ώστε να μην ενοχλείστε εσείς αλλά και να μην ενοχλείτε τους άλλους.
2. Μπείτε στο δωμάτιο τηλεδιάσκεψης από πριν και κάντε έλεγχο της λειτουργίας μικροφώνου, ηχείων και κάμερας. Στις ρυθμίσεις των εφαρμογών τηλεδιάσκεψης και τηλεκπαίδευσης υπάρχει συνήθως λειτουργία ρύθμισης και ελέγχου.
3. Στις ρυθμίσεις θα μπορείτε να επιλέξετε και το μικρόφωνο και ηχεία που θα χρησιμοποιεί η εφαρμογή τηλεδιάσκεψης. Όταν για παράδειγμα έχετε ακουστικά και ηχεία συνδεδεμένα ταυτόχρονα η εφαρμογή θα επιλέξει ένα από τα δυο. Το ίδιο συμβαίνει και με το μικρόφωνο, αν έχει μικρόφωνο η κάμερα αλλά έχετε και ξεχωριστό μικρόφωνο πρέπει να επιλέξετε ένα από αυτά και να γνωρίζετε πιο είναι επιλεγμένο.
4. Αν χρησιμοποιείτε κάμερα και έχετε προβλήματα απόκρισης, χαμηλώστε την ανάλυση βίντεο.
5. Κάθε φορά θα πρέπει να είναι ενεργοποιημένο μόνο το μικρόφωνο του ομιλητή. Χρησιμοποιήστε τη λειτουργία mute all, για να απενεργοποιήσετε τα μικρόφωνα όλων των συμμετεχόντων, όταν μιλάτε. Τη λειτουργία αυτή τη διαχειρίζεται ο εκπαιδευτικός.

Εργαλεία που προτείνει και διαθέτει το ΠΣΔ

• Lessons.sch.gr. Βασίζεται στο λογισμικό τηλεκπαίδευσης Big Blue Button.
  
• Webex. Πλατφόρμα της εταιρείας Cisco που διαθέτει δωρεάν στο Υπουργείο Παιδείας.
  

Άλλα εργαλεία τηλεδιάσκεψης

Παρουσιάζουμε και κάποια εργαλεία τηλεδιάσκεψης γενικής χρήσης ως εναλλακτική ή για την περίπτωση που έχετε λίγους μαθητές (2-8).

• Skype
• Jitsi Meet
• Whereby

Ασύγχρονη διδασκαλία

Ασύγχρονη είναι η διδασκαλία κατά την οποία ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει σε διαφορετικό χρόνο από τη διαδικασία παράδοσης του μαθήματος ή δημιουργίας υλικού από τον εκπαιδευτικό, έχοντας πρόσβαση σε μαθησιακό υλικό μέσω διαδικτύου. 

Με απλά λόγια, μια εφαρμογή διαχείρισης μάθησης (Learning Management System) με λειτουργίες όπως ανάρτηση υλικού, ανάθεση, βαθμολόγηση εργασιών, βαθμολόγιο, επικοινωνία με τους μαθητές, δημιουργία quiz κ.α.

Σύντομη περιγραφή

1. Συμμετοχή σε μια e τάξη
2. Εγγραφή μαθητών στην e τάξη
3. Χρήση ψηφιακού υλικού
4. Επικοινωνία μαθητών με εκπαιδευτικό ασύγχρονα
5. Οι μαθητές ανεβάζουν τις εργασίες τους ή/και χρησιμοποιούν ψηφιακές δραστηριότητες.

Τρόποι επικοινωνίας μαθητών - εκπαιδευτικού

• Forums
• Chat
• Μηνύματα μέσω της πλατφόρμας
• E-mail

Συμβουλές

• Ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας είναι το forum. Ο εκπαιδευτικός απαντά σε μια απορία ενός μαθητή και την απάντηση τη βλέπουν και οι υπόλοιποι.
• Πρέπει να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να γράφουν στο forum, γιατί συνήθως δεν το κάνουν.
• Καλό είναι για κάθε ενότητα να υπάρχει ένα ξεχωριστό θέμα συζήτησης και όλοι να γράφουν κάτω από αυτό για τη συγκεκριμένη ενότητα. Να μην ανοίγουν ξεχωριστά θέματα για την ίδια ενότητα, γιατί μετά δημιουργείται σύγχυση.
• Καλό είναι να ελέγχουμε τις απαντήσεις στα ερωτήματα του forum σχετικά άμεσα. 
• Τυχόν έγγραφα κειμένου που ανεβάζετε καλό είναι να μην είναι pdf αρχεία, αλλά να είναι αρχεία κειμενογράφου (π.χ. Word) ώστε να επιδέχονται επεξεργασία/διορθώσεις.
• Χρησιμοποιήστε εργαλεία με τα οποία μπορούν οι μαθητές να δουλέψουν συνεργατικά όπως το έγγραφα Google, παρουσιάσεις Google. Οι μαθητές μπορεί να είναι χωρισμένοι σε ομάδες και να πρέπει να συγγράψουν μια παρουσίαση ή ένα κείμενο, δηλαδή μια εργασία που θα τους ανατεθεί.
  

Εργαλεία που προτείνει και διαθέτει το ΠΣΔ

• Ηλεκτρονική Τάξη https://eclass.sch.gr/. Βασισμένο στη λογισμικό openeclass.
• Τηλεκπαίδευση http://e-learning.sch.gr/. Βασισμένο στο λογισμικό Moodle.
• Πλατφόρμα e-me. 

Άλλα εργαλεία

• Edmodo
• Google Classroom
• TES Teach with blendspace
• Μοοdle