Spam - Ανεπιθύμητο περιεχόμενο

Τι είναι το spam

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Spam μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα σημεία:

Απρόκλητο: Η επικοινωνία που επιχειρείται είναι απρόκλητη, με την έννοια ότι δεν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ παραλήπτη και αποστολέα που θα δικαιολογούσε ή θα προκαλούσε την επικοινωνία αυτή.

Εμπορικό: Πολλές φορές το spam αφορά την αποστολή μηνυμάτων εμπορικού σκοπού με σκοπό την προβολή και την διαφήμιση προϊόντων και υπηρεσιών με σκοπό την προσέλκυση πελατών και την πραγματοποίηση πωλήσεων.

Mαζικό: Το spam συνίσταται στην μαζική αποστολή μεγάλων ποσοτήτων μηνυμάτων από τον αποστολέα σε ένα πλήθος παραληπτών. Συνήθως το ίδιο μήνυμα ή ελαφρά διαφοροποιημένο στέλνεται σε ένα μεγάλο πλήθος παραληπτών.

Ποια προβλήματα δημιουργεί το SPAM;

Το spam υποσκάπτει την εμπιστοσύνη των χρηστών ηλεκτρονικών υπηρεσιών και οδηγεί σε απώλεια χρόνου, πόρων και παραγωγικότητας, τόσο για τους ίδιους τους χρήστες, όσο και για τις επιχειρήσεις. Προβλήματα δημιουργεί επίσης και στους Παρόχους Υπηρεσιών Διαδικτύου (ΠΥΔ), καθώς μπορεί να μειώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και τον χρόνο απόκρισης του δικτύου τους, πλήττοντας έτσι τη διαθεσιμότητα και αξιοπιστία τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι πάνω από το 70% των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σήμερα είναι spam.

Επιπλέον, τα μηνύματα spam, εκτός από ενοχλητικά, μπορεί να είναι προσβλητικά, απατηλά ή ακόμα και επικίνδυνου περιεχομένου. Για παράδειγμα αρκετά μηνύματα spam σήμερα διαφημίζουν πλαστά προϊόντα (π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα ή προϊόντα λογισμικού) ως προϊόντα γνωστών εταιρειών, διαδίδουν παραπλανητικές ειδήσεις (όπως π.χ. σχετικά με τη "δύναμη" συγκεκριμένων μετοχών), ή/και προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες σεξουαλικού ή/και πορνογραφικού χαρακτήρα.

Επίσης, τα μηνύματα spam χρησιμοποιούνται συχνά και ως μέσα μετάδοσης ιών ή άλλων επιβλαβών ή/και κατασκοπευτικών λογισμικών που σκοπεύουν στην "κατάληψη" του υπολογιστή του χρήστη (ή άλλως την μετατροπή του σε zombie computer) και την μετέπειτα χρήση του ως μέσο αποστολής νέων μηνυμάτων spam. Μεγάλη έκταση επίσης έχει πάρει το spam τύπου phising που στοχεύει στην παραπλάνηση των χρηστών και στην εκμαίευση προσωπικών τους δεδομένων, συχνά με απώτερο σκοπό την απάτη και την απόσπαση χρηματικών ποσών μέσω τραπεζικών λογαριασμών.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε το Spam;

Προστατεύστε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας στο Διαδίκτυο

• Μη δημοσιεύετε την διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας.
  Βάζοντας τη διεύθυνση ηλεκτρονικού  ταχυδρομείου σε μια ιστοσελίδα είναι σχεδόν σίγουρο ότι σύντομα θα δείτε μηνύματα Spam στο γραμματοκιβώτιο σας.
• Μη δίνετε τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας, σε οργανισμούς που δεν εμπιστεύεστε.
  Να είστε προσεκτικοί όταν επισκέπτεστε διάφορους δικτυακούς τόπους και σας ζητείτε η συμπλήρωση προσωπικών και στοιχείων επικοινωνίας, όπως το e-mail.
  Αν είστε αναγκασμένοι να δώσετε τη διεύθυνση ηλ. ταχυδρομείου, διαβάστε προσεκτικά τους όρους χρήσης και την πολιτική εχεμύθειας
  για την οποία δεσμεύεται ο συγκεκριμένος οργανισμός.
• Μην απαντάτε στο spam.
  Μην απαντάτε στους spammers ακόμα και στην ένδειξη για διαγραφή από τις mail λίστες τους. Είναι μια παγίδα με τελικό αποτέλεσμα:
  • Να διαπιστωθεί η εγκυρότητα της mail διεύθυνσης σας και επομένως να γίνει στόχος αποστολής επιπλέον μηνυμάτων.
  • Να χάνετε το χρόνο σας και να σπαταλάτε πόρους χωρίς λόγο, ενώ δεν υπάρχει αποτέλεσμα.
• Αναφέρετε κάθε μήνυμα Spam που λαμβάνετε.
  Υπάρχουν σχετικές υπηρεσίες του Διαδικτύου οι οποίες διατηρούν λίστες spammers. Τις λίστες αυτές αξιοποιούν πολλοί εξυπηρετητές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τον περιορισμό του Spam που φθάνει στους χρήστες. Στις υπηρεσίες αυτές μπορείτε να αναφέρετε τα μηνύματα τύπου Spam που φθάνουν σε σας.
• Διαδώστε την γνώση σας και την εμπειρία σας σε σχέση με το Spam.
  Μιλήστε στους χρήστες του δικτύου σας, μαθητές, εκπαιδευτικούς, διοικητικό προσωπικό, στην οικογένειά σας και τους φίλους σας για το θέμα του Spam και την αντιμετώπισή του. Είναι αρκετά συνηθισμένο οι spammers συγκεντρώνουν e-mail διευθύνσεις από τις απαντήσεις χρηστών του Διαδικτύου.
• Ελέγξτε τα συστήματα σας ώστε να είναι σωστά διαμορφωμένα και ασφαλή.
  Ένα μεγάλο ποσοστό του Spam διαδίδεται από mail servers που δεν είναι σωστά διαμορφωμένοι αλλά ακόμα και από συστήματα χρηστών.
  

Χρησιμοποιείστε λογισμικό φιλτραρίσματος

Το λογισμικό φιλτραρίσματος μπορεί να εντοπίσει μεταξύ των εισερχόμενων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αυτά που είναι SPAM και, ανάλογα με τις ρυθμίσεις που έχουν γίνει από τον χρήστη, είτε να "μπλοκάρει" τα μηνύματα SPAM, είτε να τα τοποθετήσει σε ειδικό φάκελο.

Το φιλτράρισμα είναι χρήσιμο, αλλά δεν είναι πάντα αποτελεσματικό. Μερικές φορές τα φίλτρα αποτυγχάνουν στον εντοπισμό των μηνυμάτων SPAM, ενώ άλλες φορές χαρακτηρίζουν ως SPAM μηνύματα που δεν είναι SPAM.

Υπάρχει μια σειρά από εξελιγμένα ελεύθερα και εμπορικά προγράμματα spam φίλτρων. Παραθέτουμε μερικά ελεύθερα:

• K9 (trainable spam-filter)
• MailWasher

Μην γίνετε... spammer κατά λάθος

Αν δεν εφαρμόζετε κατάλληλα μέτρα ασφαλείας, οι spammers μπορούν να καταλάβουν τον υπολογιστή σας και να τον χρησιμοποιήσουν για να στέλνουν μηνύματα SPAM χωρίς εσείς να το γνωρίζετε. Φροντίστε για την ασφάλεια του υπολογιστή σας και των δεδομένων σας:

• Χρησιμοποιείτε πάντα λογισμικό προστασίας από τους ιούς (Antivirus) με δυνατότητα αυτόματης ανανέωσης από τον κατασκευαστή για τους τελευταίους ιούς.
• Εγκαταστήστε τα τελευταία security patches στον υπολογιστή σας.
• Χρησιμοποιείστε μεγάλους και τυχαίους κωδικούς πρόσβασης (passwords).
  
• Τέλος μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικό λογισμικό τύπου firewall για την προστασία του δικτύου σας ή του μεμονωμένου υπολογιστή σας.

Απόψεις σχετικά με το Spam και την αντιμετώπισή του

1. "Το Spam δεν μπορεί να σταματήσει".
   Είναι δύσκολη η ταυτοποίηση ενός μηνύματος Spam με ακρίβεια. H προσπάθεια αντιμετώπισης του Spam είναι σπατάλη πόρων και χρόνου και οδηγεί σε απώλεια και χρήσιμων μηνυμάτων."
   Οι υποστηριχτές αυτής της άποψης πιστεύουν ότι δεν θα χάσουν ποτέ χρήσιμα μηνύματα και προτιμούν να λαμβάνουν όλη την αλληλογραφία που απευθύνεται προς αυτούς.
    
2. "Η αντιμετώπιση του Spam είναι ευθύνη των τελικών χρηστών"
   Επειδή η ταυτοποίηση του spam είναι τόσο δύσκολη ας αφήσουμε την αντιμετώπιση του στις επιλογές του τελικού χρήστη. Ας αφήσουμε τον τελικό χρήστη να επιλέγει και να διαμορφώνει τα φίλτρα βάσει των οποίων θα επιλέγονται τα μηνύματα που θα περνάνε ή θα αποκλείονται από το γραμματοκιβώτιο του."
   Η άποψη αυτή ενισχύεται και από την αρχή ότι η απόρριψη μηνυμάτων χωρίς την εξουσιοδότηση του κάθε τελικού χρήστη είναι παραβίαση της ιδιωτικότητας (μυστικότητας) της επικοινωνίας.
   Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης πιστεύουν ότι η απώλεια χρήσιμων μηνυμάτων σε σχέση με τα απορριπτόμενα Spam μηνύματα αφήνεται στην προσωπική επιλογή και ευθύνη του τελικού χρήστη.
    
3. "Η αντιμετώπιση του Spam είναι ευθύνη των διαχειριστών mail servers"
   H άποψη αυτή ενισχύεται από την παρουσία εργαλείων για την απόρριψη μηνυμάτων σε επίπεδο κεντρικών συστημάτων. Η καταπολέμηση του Spam πρέπει να γίνεται στα κεντρικά συστήματα διακίνησης της αλληλογραφίας (mail servers) στο όνομα της εξασφάλισης των πόρων των κεντρικών συστημάτων και του δικτύου. Επίσης πολλές φορές οι υπεύθυνοι των δικτύων θεωρούν απαράδεκτο να φθάνει μέσω του δικτύου τους απαράδεκτη εμπορική ή επικίνδυνη αλληλογραφία.
   
   Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης πιστεύουν ότι η απώλεια χρήσιμων μηνυμάτων σε σχέση με τα απορριπτόμενα spam μηνύματα μπορεί να κρατηθεί σε αποδεκτά χαμηλά επίπεδα.
   Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι τα χρήσιμα μηνύματα που απορρίπτονται οφείλονται στην ελλιπή και/ή κακή διαμόρφωση κάποιου άλλου διαχειριστή από το σύστημα από το οποίο προέρχεται η αλληλογραφία.

• Τα μηνύματα που προέρχονται από διάφορους αποστολείς οι οποίοι βρίσκονται σε λίστες τύπου RBL (Real Time Black Hole Lists) πρέπει να απορρίπτονται χωρίς εξαίρεση. Άλλοι πιστεύουν ότι αυτές οι λίστες δεν είναι πάντα δίκαιες με την έννοια της καταγραφής ή όχι των διαφόρων αποστολέων, ενώ τα κριτήρια ποικίλουν από λίστα σε λίστα. Αυτό οδηγεί πολλές φορές στη απόρριψη αποδεκτών μηνυμάτων και σε παράπονα των χρηστών των οποίων τα μηνύματα απορρίπτονται.
   
• Μια άλλη άποψη που υπάρχει είναι ότι τα μηνύματα που δεν ικανοποιούν τα γνωστά standards, πρέπει να απορρίπτονται ή να χαρακτηρίζονται ως πιθανόν μηνύματα Spam.
  Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει τις επικεφαλίδες From ή τον φάκελο «envelope» του μηνύματος. Για διάφορους λόγους πολλά μηνύματα τύπου Spam δεν έχουν έγκυρες επικεφαλίδες (mail Headers). Στο σημείο αυτό άλλοι πιστεύουν ότι τα μηνύματα αυτά πρέπει να απορρίπτονται και άλλοι ότι δεν πρέπει, γιατί τέτοια λάθη μπορεί να συναντήσει κανείς και σε αποδεκτά όσο αφορά το περιεχόμενο μηνύματα.

Πού μπορείτε να απευθυνθείτε

Οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν με τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στα ακόλουθα στοιχεία επικοινωνίας:

• Τηλεφωνικά στον αριθμό: 111 88
• Μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) στο: ccu@cybercrimeunit.gov.gr
• Μέσω της εφαρμογής (application) για έξυπνα τηλέφωνα (smartphones), με λειτουργικό σύστημα iOS-android:CYBERKID.
• Μέσω Twitter «Γραμμή SOS Cyber Alert»: @ cyberalertGR