Νομοθεσία

Νομοθεσία

Με αυτήν την φράση, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ θέλησε το 1995 να τονίσει την συμβολή του ανώνυμου λόγου στην εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας, για να συμπληρώσει, μόλις δύο χρόνια μετά (υπόθεση Reno v. ACLU), ότι η συνταγματική προστασία της ανωνυμίας (Πρώτη Τροποποίηση στο Σύνταγμα των ΗΠΑ) περιλαμβάνει και το Διαδίκτυο (internet).

Συνεπώς, κάτι που δέχεται και το Δικαστήριο του Στρασβούργου (υπόθεση Editorial Board of Pravoye Delo and Shtekel κατά Ουκρανίας, 5.5.2011), το Διαδίκτυο είναι ένα νόμιμο forum άσκησης της ελευθερίας του ανώνυμου λόγου.

Το Δικαίωμα στην Ανώνυμη Διαδικτυακή Επικοινωνία ως Επιμέρους Έκφανση της Ελευθερίας Έκφρασης

Η ελευθερία έκφρασης κατοχυρώνεται στο Ελληνικό Σύνταγμα και στις διεθνείς συνθήκες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (14 παρ. 1 Σ, 10 παρ. 1 ΕΣΔΑ, 19 παρ. 2 ΔΣΑΠΔ, 11 ΧΘΔΕΕ). Ειδική έκφανση της ελευθερίας έκφρασης με αυξημένη σημασία στην κοινωνία της πληροφορίας αποτελεί και η ελευθερία πληροφόρησης στην ενεργητική της μορφή, δηλαδή το δικαίωμα του πληροφορείν, αλλά και στην παθητική της μορφή, δηλαδή το δικαίωμα του πληροφορείσθαι.

Επιπλέον, η ελευθερία της δημιουργίας ιστοτόπων και ιστολογίων προστατεύεται με βάση το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα πρόσβασης στην κοινωνία της πληροφορίας (5Α παρ. 2 Σ).

Η ελεύθερη έκφραση δύναται να ασκείται επώνυμα ή και ανώνυμα / ψευδώνυμα. Η ελευθερία της ανώνυμης / ψευδώνυμης έκφρασης κρίνεται άξια προστασίας.

Κατά συνέπεια, το δικαίωμα των πολιτών στην ανώνυμη / ψευδώνυμη διαδικτυακή επικοινωνία δύναται να ασκείται δίχως να επιτρέπεται καμία παρεμπόδιση, παρενόχληση ή δυσμενή έννομη συνέπεια είτε από το κράτος είτε από τους παρόχους υπηρεσιών ΚτΠ. Ως τέτοια παρεμπόδιση ή δυσμενής έννομη συνέπεια θα μπορούσε να εννοηθεί και η επιβολή υποχρέωσης για την επώνυμη άσκηση της ελευθερίας έκφρασης στο διαδίκτυο.

Περιορισμοί του Δικαιώματος - Περιπτώσεις στις οποίες αίρεται η ανωνυμία

Η ελευθερία έκφρασης δεν είναι απόλυτο δικαίωμα αλλά επιδέχεται περιορισμών. Τέτοιοι όμως περιορισμοί είναι συνταγματικά επιτρεπτοί μόνο αν τηρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις :

• Θεσπίζονται με ουσιαστικό νόμο
  
• Επιδιώκουν έναν θεμιτό σκοπό. Θεμιτοί θεωρούνται οι περιορισμοί που θεσπίζονται με νόμο για την προστασία του ατόμου και του κοινωνικού συνόλου από την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης. Συνεπώς, η ελευθερία της έκφρασης δεν δύναται να καλύπτει εγκλήματα κατά της τιμής (πχ. εξύβριση, δυσφήμιση, συκοφαντική δυσφήμιση, 361 επ. ΠΚ), ή απειλή ή διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας.
• Είναι συμβατοί με την αρχή της αναλογικότητας. Επομένως, οι επιβαλλόμενοι από το νόμο περιορισμοί των ατομικών δικαιωμάτων πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα τρία κριτήρια και συγκεκριμένα να είναι
  

• Είναι συμβατοί με την αρχή του απαραβίαστου του πυρήνα του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση

Υπάρχουν ήδη τα κακουργήματα του ν.2225/1994 που επιτρέπουν την άρση του απορρήτου. Προσθήκες του νομοθέτη σε αυτή τη λίστα επιτρέπονται μόνο εφοσον ένα αδίκημα είναι "ιδιαιτέρως σοβαρό". Αλλιώς παραβιάζεται το άρθρο 19 παρ. 1 του Συντάγματος. Πριν όμως από την άρση της ανωνυμίας, καλό είναι να επιδιώκεται η φιλική επίλυση της διαφοράς, με επικοινωνία του θιγόμενου με τον ίδιο τον blogger. Όταν δεν αποδίδει αυτή η απόπειρα, θα μπορούσε ο θιγόμενος να απευθύνεται στην εταιρία που φιλοξενεί το blog και να ζητά την τήρηση των Όρων Χρήσης.